Za górami, za zamkami … czyli od Zakopanego przez Przełom Dunajca do Nowego Sącza – szlakiem VELO DUNAJEC – 6 dni

Naszą wycieczkę rozpoczniemy w Zakopanem, znanym kurorcie górskim. To najwyżej położone miasto w Polsce, które przez cały rok przyciąga ogromne rzesze turystów, na których czekają dobrze przygotowane tarzańskie szlaki, prowadzące do wielu malowniczych miejsc. Godne polecenia są zwłaszcza: Dolina Kościeliska,  Dolina Chochołowska, Dolina Pięciu Stawów Polskich i Morskie Oko.  W Zakopanem  warto pospacerować po najstarszej części miasta – ul. Kościeliskiej, gdzie można  podziwiać  architekturę podhalańską, m.in. zabytkowe wille lub zwiedzić  (liczne tutaj) muzea i galerie.  Kolejne ciekawe miejsce to cmentarz zasłużonych  na Pęksowym Brzysku   z 5000 nagrobkami, które są niepowtarzalnymi dziełami sztuki.  Trzeba także zobaczyć także słynną skocznię narciarską Wielką Krokiew, położoną  na skraju Tatrzańskiego Parku Narodowego. Po zwiedzaniu kolejką linowo – terenową udamy się na Gubałówkę, skąd ruszymy w kierunku Butorowego Wierchu.

Jadąc grzbietem Gubałówki będziemy robić krótkie przerwy, aby podziwiać panoramę Tatr z pięknym Giewontem, symbolem Zakopanego. Zatrzymamy się także przy drewnianej kapliczce. Następnie  po asfaltowych drogach o małym natężeniu ruchu zjedziemy do Chochołowa, uważanym za „żywe muzeum”-  jednej z najpopularniejszych wsi podhalańskich.  Zrobimy tutaj dłuższy postój, aby zobaczyć  charakterystyczne drewniane chaty góralskie, ustawione ścianami szczytowymi do drogi (zabytek  objęty patronatem UNESCO). Będzie można tutaj zwiedzić Muzeum Powstania Chochołowskiego i Centrum Promocji i Ochrony Torfowisk.

Opuszczając  Chochołów, przed miejscowością Podczerwone, wjedziemy na   wygodną, asfaltową ścieżką rowerową wzdłuż Czarnego Dunajca , która prowadzi  aż do Nowego Targu (głównie zjazdy). Będziemy przejeżdżać  przez odnowione wiadukty, urokliwe torfowiska i małe wioski. Towarzyszyć nam będą widoki na łagodne grzbiety Gorców i wysoki mur Tatr oraz na osamotniony szczyt Babiej Góry. Ten odcinek trasy jest częścią szlaku rowerowego Wokół Tatr i  wytyczony został po nasypie byłej linii kolejowej łączącej słowacką Trstenę z Nowym Targiem.  Jadąc w kierunku Ludźmierza,  zobaczymy przelomy na rzece Czarny Dunajec oraz  byłe stacje kolejowe we wsi Podczerwone oraz w Czarnym  Dunajcu. Dzisiejszy etap zakończymy w Ludżmierzu – najstarszej wsi na Podhalu, w której znajduje się znane  na tych terenach sanktuarium maryjne.

Do dzisiejszego etapu wystartujemy w Białym Dunajcu – podhalańskiej miejscowości położonej nad rzeką o tej samej nazwie. Stąd trasą poprowadzoną po lokalnych drogach asfaltowych o małym natężeniu ruchu dojedziemy do miejscowości Szaflary, znanej  z basenów termalnych. Można tutaj zwiedzić tradycyjną chatę góralską Anny Doruli. W oddali widoczny będzie także ogromny żelazny krzyż wzniesiony na Wzgórzu Ranisberg. Po wyjeździe z Szaflar miniemy rzekę oraz ruchliwą zakopiankę (tutaj najlepiej przeprowadzić rowery) i w okolicy Ludźmierza wjedziemy na asfaltową drogę rowerową poprowadzoną   po nasypie byłej linii kolejowej Trstena  z Nowy Targ. Po kilku kilometrach, na przedmieściach Nowego Targu, skierujemy się na szlak rowerowy, prowadzący wokół tego miasta.

Trasa prowadzi wzdłuż Dunajca, w zdecydowanej większości po drogach rowerowych  i ciagach pieszo rowerowych, choć zdarzają się krótkie odcinki z płyty lub gruntowe. Dłuższy postój zrobimy w Nowyn Targu, głównym ośrodku handlowym, komunikacyjnym   i przemysłowym Podhala. Miejsca, które warto zobaczyć to rynek z ratuszem, zabytkowy kościół św. Katarzyny oraz drewniany kościół św. Anny. We wschodnie części miasta miniemy rzeźbę „owca rowerzysta”  oraz  Bór na Czerwonem – torfowiskowy rezerwat, przez który poprowadzono około 4-kilometrowy Uszaty Szlak Turystyczny. Po opuszczeniu miasta jechać będziemy przez pola i łąki, podziwiając piękną dolinę Dunajca. Szlak prowadzi tutaj bardzo dobrą asfaltową drogą rowerową, często  nad samym brzegiem rzeki, aż do do Jeziora Czorszyńskiego.

Trasa między Nowym Targiem a Jeziorem Czorsztyńskim jest jednym z najatrakcyjniejszych fragmentów całego szlaku Velo Dunajec. Warto ten odcinek wykorzystać  na  przerwy i przysiąść gdzieś nad szumiącą rzeką. Na dłużej zatrzymamy się w Łopusznej, gdzie zobaczymy gotycki drewniany kościół św. Trójcy, stojący nad samym brzegiem Dunajca, oraz dawny dwór Tetmajera. Można także zwiedzić Tischnerówkę – Dom Pamięci poświęconą Księdzu Józefowi Tischnerowi. Krótki postój warto zrobić również  w sąsiedniej wiosce, Harklowej, gdzie znajduje się inny ciekawy drewniany kościół (Narodzenia NMP) oraz zespół dworski (lamus). Trasę dzisiejszego etapu zakończymy w miejscowości Dębno.

Trzeci etap rozpoczniemy w Dębnie, niewielkiej wsi położonej na zachodnim krańcu Jeziora Czorsztyńskiego. Punktem obowiązkowym w programie jest drewniany kościół św. Michała Archanioła, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w ramach projektu “Drewniane kościoły południowej Małopolski”. Turystów zachwyca unikalne wnętrze kościoła,  a z zewnątrz przypomina on drewniane świątynie w Norwegii, czy też te z regionu Maramuresz w Rumunii. Po zwiedzaniu ruszymy w drogę szlakiem Velo Czorsztyn, który wzdłuż południowego brzegu Jeziora Czorsztyńskiego przebiega po trasie Velo Dunajec. Wielkim atutem tej trasy są wspaniałe widoki na Jezioro Czorsztyńskie, Gorce, Tatry i Pieniny. Co ważne, odcinek nad jeziorem jest oddzielony od wody za pomocą specjalnych barierek. Ma to sens, bo często będziemy jechać po wysokich skarpach, a dzięki barierkom możemy czuć się bardzo bezpiecznie. Prawie całą trasę stanowi bardzo malownicza asfaltowa droga rowerowa, często wytyczona nad samym brzegiem jeziora. Przy ścieżce rowerowej powstało wiele miejsc odpoczynku, gdzie można się schronić przed deszczem, coś przekąsić lub po prostu odpocząć. Szlak jest dobrze oznaczony charakterystycznymi tabliczkami.  Z Dębna będziemy najpierw jechać   po wale przeciwpowodziowym i miniemy most na rzece Białce. Następnie trasą poprowadzoną po zaporze wodnej we Frydmanie, udamy się do centrum tej miejscowości. Warto tutaj obejrzeć gotycki kościół na rynku, kasztel – dwór obronny oraz stare piwnice winne, w których kiedyś składowano wino przywożone z Węgier.

Za Frydmanem czeka nas najtrudniejszy odcinek – krótki ale stromy podjazd w okolicy miejscowości Falsztyn. Stamtąd, słynną już na całą Polskę, czerwona drogą rowerową dotrzemy do Niedzicy. Po zwiedzaniu malowniczego XIV wiecznego zamku, popłyniemy na drugą stronę jeziora do przystani w Czorsztynie.  Można tutaj zwiedzić ruiny zamku, odpocząć na jednym z hamaków przy porcie lub przejechać się na tzw. Tyrolce. Ostatni odcinek trasy  będzie przebiegał wzdłuż malowniczego północnego brzegu jeziora z pięknym widokiem na pływające po jeziorze łódki i żaglówki. Będziemy mijać  małe miejscowości, w których znajdują się przystanie wodne, małe mariny i plaże. Na trasie napotkamy także  tablice upamiętniające nieistniejącą wieś Stare Maniowy, zalaną podczas powstawania Jeziora Czorsztyńskiego. Etap zakończymy w miejscowości Huba.

Na kolejny etap naszej wycieczki wystartujemy z Niedzicy. Starym ciągiem pieszo rowerowym z kostki przejedziemy do Sromowców Wyżnych, zatrzymując się na chwilę przy pobliskiej tamie i elektrowni wodnej. Po odcinku poprowadzonym   po  koronie zapory elektrowni w Sromowcach Wyżnych, dotrzemy do centrum miejscowości. Tutaj się zatrzymany, aby zobaczyć Izbę Regionalną i Kościół  św. Stanisława. W Sromowcach Wyżnych zaczyna się jedna z najpiękniejszych widokowo tras rowerowych w Polsce i Słowacji. Po drodze podziwiać będziemy widoki na niezwykłą górę Trzy Korony oraz wijącą się pośród skał rzekę. Piękne wąwozy, wysokie skały, czysta rzeka oraz dzikie lasy nadają temu miejscu unikalny charakter. Nic dziwnego, że ustanowiono tutaj Pieniński Park Narodowy chroniący dziką przyrodę. Stąd, jadąc na przemian dobrymi drogami rowerowymi i drogami publicznymi o małym natężeniu ruchu, dojedziemy do wsi Sromowce Niżne, w której warto zobaczyć drewniany kościół oraz przystań flisacką spływów tratwami po Dunajcu. Dalej trasa prowadzi kładką na słowacką stronę do miejscowości Czerwony Klasztor, gdzie znajduje się zabytkowy klasztor kamedułów. Chętni będą mogli obejrzeć jego wnętrze wraz z gotyckim kościołem  św. Antoniego. Tuż za Czerwonym Klasztorem rozpoczyna się Przełom Dunajca, jeden z najbardziej znanych przełomów rzecznych w Polsce. Ma on długość ponad 8km i ponad 300 m głębokości. Pokonamy całą jego długość jadąc malowniczą ścieżką po słowackiej stronie granicy  aż do Szczawnicy. Trasa jest poprowadzona przy samym Dunajcu, głównie po leśnej utwardzonej drodze gruntowej. W okolicy Siedmiu Mnichów – grupy turni skalnych, czeka nas trochę większy podjazd. Do centrum Szczawnicy, znanego kurortu, dotrzemy pieszo-rowerową promenadą wzdłuż potoku Grajcarek. Podczas dłuższego postoju warto zobaczyć tutejsze atrakcje, takie jak: Park Dolny i Park Górny z kaplicami, Pijalnia wód leczniczych oraz zabytkowe wille i budynki sanatoryjne. Ostatni odcinek dzisiejszego etapu to ciąg pieszo rowerowy do Krościenka nad Dunajcem, gdzie naszym celem będzie barokowy kościół.

Do ostatniego etapu wyruszymy  z miejscowości Zabrzeż, dużej wsi letniskowej położonej na granicy Beskidu Wysokiego, Gorców, Beskidu Wyspowego i Beskidu Sądeckiego. Stąd trasa do Starego Sącza prowadzi  głównie dobrze przygotowanymi asfaltowymi drogami rowerowymi, a także drogami publicznymi o bardzo małym natężeniu ruchu. Ścieżka jest wytyczona blisko Dunajca, który przecina kilkoma kładkami, jakie dostępne są (lub będą) tylko dla rowerzystów i pieszych. Pierwszy postój zrobimy na obrzeżach Łącka, które słynie z produkcji  „Śliwowicy Łąckiej”, wyskokowego trunku o intensywnym smaku. Znajdują się tutaj także połacie jabłoniowych sadów i związany z nimi biznes przetwórstwa owocowego. Oprócz śliw i jabłoni  spotkać można również drzewa grusz, wiśni, krzaki porzeczek, agrestu, malin,  truskawki i winogrona. Można odpocząć nad Dunajcem lub skorzystać z atrakcji nowego Parku Rekreacyjno – Wypoczynkowego. Następnie w otoczeniu lasów i okolicznych wzgórz, będziemy podążać przez małe wioski, w których czas jakby się zatrzymał. Trasa jest pagórkowata z niewielkimi wzniesieniami, tylko w okolicy miejscowości Brzyna  czeka nas bardziej wymagający podjazd. W Maszkowicach miniemy Górę Zyndrama, z pozostałości ami prehistorycznej osady,  a w Mostkach zobaczymy dobrze zachowany Bunkier Ringstand.

Na dłużej zatrzymamy się w Starym Sączu, jednym z najstarszych polskich miast, położonym na zbiegu dwóch rzek, Popradu i Dunajca.  Miasto już w latach 50-tych XX wieku zyskało status rezerwatu urbanistycznego dzięki zachowanej oryginalnej średniowiecznej zabudowie. Warto tu zobaczyć malowniczy brukowany rynek oraz zabytkowy zespół klasztorny Klarysek z gotyckim kościołem, zwiazany ze św. Kingą. Kolejmym miejscem, gdzie warto zrobić postój jest Bobrowisko – enklawa przyrodnicza powstała w dawnym miejscu wydobycia kruszców.

Z jednej strony biegnie Dunajec, z drugiej Poprad, a między nimi znajdują się zalane wodą wyrobiska. Znajduje się tam 400-metrowa ścieżka przyrodnicza poprowadzona na drewnianych pomostach przez środek cennego przyrodniczego terenu. Na jej końcach znajdują się dwie drewniane czatownie, wyposażone w miejsca do odpoczynku, plansze edukacyjne, a nawet lunety do podglądania ptaków i właśnie bobrów. Ostatni odcinek naszej wycieczki  to prawie 10-kilometrowa droga rowerowa do Nowego Sącza, wybudowana na wale przeciwpowodziowym Dunajca. Jej ozdobą jest niespotykany w Polsce rowerowy most na Popradzie, dopływie Dunajca, zlokalizowany około półtora kilometra od ujścia. W Nowym Sączu warto zobaczyć przede wszystkim Stare Miasto:  rynek z eklektycznym ratuszem, Bazylikę św. Małgorzaty, synagogę i ruiny zamku królewskiego.

Tego dnia, po śniadaniu, czas na dalsze zwiedzanie Nowego Sącza. Skupimy się dzisiaj na Miasteczku Galicyjskim, będącym  rekonstrukcją fragmentu zabudowy małomiasteczkowej   oraz na Sądeckim Parku Etnograficznym  – wyjątkowym skansenie regionalnym, ukazującym architekturę i kulturę Lachów Sądeckich, Pogórzan, Górali Sądeckich i Łemków Nadpopradzkich. Niezwykły klimat i cisza, pozwalające na prawdziwą podróż w czasie  do realiów dawnego Spiszu. Po zwiedzaniu pakujemy się  i wracamy  do Zakopanego, zakończenie wycieczki.